Rosacea (Rósroði) (Íslenska)

Rosacea (Rósroði)

Algengur húðsjúkdómur á andlitshúð.

Getur bæði komið út í æðum og með bólgum

– Bólgur: Húðþykkildi, graftarbólur

– Æðatengt: Hörundsroði, æðaslit, roði

Staðsetning

• Samhverf svæði á andliti; geta einnig verið ósamhverf

• Nef, kinnar, enni, haka

• Getur einnig valdið ýmsum löskunum í augum

Uppruni sjúkdóms

• Óþekkt

• Aldur – 30-35 ára þegar sjúkdómurinn brýst út (algengast);

• Getur brotist út frá táningsaldri til seinni fullorðinsára

• Á yfirleitt við konur en hefur sterkari áhrif hjá karlmönnum

• Hefur meiri áhrif hjá fólki með ljósa húð

Klínísk áhrif

• Roði – tímabundinn roði í andlitshúð (hörundsroði)
• Bólga – húðþykkildi, graftarbólur
• Bjúgur getur verið til staðar
• Æðar geta slitnað eftir því sem á líður
• Rósroði í augum – gerist í tilfellum þar sem æðaslit eru í húð
• Fílapenslar eru yfirleitt ekki til staðar
• Greining skal gerð á klínískum grunni
• Ef sjúkdómurinn er greindur of seint, getur hann orsakað ofvexti á nefi (rhinophyma)

Ábendingar um rósroða

• Endurtekinn roði; getur staðið yfir í nokkrar mínútur í allt að nokkrar klst.

• Sviði í kinnbeini, einni, eyrum

• Hörundsroði í andliti getur verið til staðar

Rósroði þróast oft á eftirfarandi hátt

• Rósroði á byrjunarstigi ===> Roði
• Rósroði í æðakerfi ===> Hörundsroði og æðaslit
• Rósroði með bólgum ===> Húðþykkildi og graftarbólur
• Rósroði á lokastigi ===> Rhinophyma

Hörundsroði í andliti

• Er áberandi eiginleiki rósroða

• Er yfirleitt fyrsta merki sjúkdómsins

• Versnar við bólgur

• Sjúklingar skulu forðast allar athafnir og aðstæður sem auka roðann

Ofvöxtur á nefi (rhinophyma)

• Breikkun á nefi
• Algengari hjá karlmönnum
• Húðþykknun
• Útvíkkun kirtla
• Ofvöxtur á fitukirtlum og bandvefi

Meingerð: Framlagðar kenningar

• Demodex folliculorum
• Geðrænn kvíði eða stress
• Frávik í innkirtlum
• Sýking
• Röskun í æðakerfi
• Mataræði

Röskun í æðakerfi

• Æðaleki
• Ónægilegt blóðstreymi
• Rýrnun í bandvefi – veldur æðaþenslu

Rósroði – atriði sem valda versnun

• Heitir drykkir
• Sól, vindur
• Sterkt kryddaður matur
• Mikill hiti eða mikill kuldi
• Áfengi
• Stress og aðrar sálrænar kvillur
• Áframhaldandi notkun flúoraðra barkstera

Önnur greining

• Hefðbundnar graftarbólur (Acne vulgaris)
• Seborrheic dermatitis
• Perioral dermatitis
• Lupus erythematosus
• Krabbameinsheilkenni
• Eitthvað af þessu getur átt við

Perioral Dermatitis

Þróun rósroða

• Krónískur, stigvaxandi sjúkdómur

• Skiptast á betri og verri tímabil

• Getur aukist

• Fylgikvillar vegna bólgu í augum geta komið upp á

• Þörf getur verið á langtímameðferð

Húðsterar – Forðist

• Geta valdið hörundsroða
• Geta valdið versnun til lengdar, þó svo að ástandið batni til skamms tíma
• Ef húðsterar eru notaðir, skal nota lítið magn af þeim í stuttan tíma

Meðferðir

• Sýklalyf til inntöku – tetracycline og fleiri

• Krem til staðbundinnar meðferðar – metronidazole gel ofl.

• Staðbundin meðferð getur hentað mörgum sjúklingum.

• Í sumum tilfellum má flýta fyrir áhrifum fyrstu meðferðar með notkun tetracycline í nokkrar vikur.

• Breytingar á lífsháttum eru einnig mikilvægar í meðferðinni.

• Sjúklingar skulu forðast aðstæður og atriði sem geta valdið því að rósroði versni.

Svör við algengum spurningum sjúklinga

1. Spurning: Rósroðinn veldur því að ég hef mjög viðkvæma húð. Hvernig get ég þvegið á mér andlitið án þess að það leiði til aukinnar ertingar?

• Svar: Notið einungis mjög mildar sápur eða hreinsi fyrir andlitið. Forðist efni sem innihalda alkóhól eða hamamelis.

2. Spurning : Hvað með snyrtivörur? Get ég haldið áfram að nota þær?

• Svar: Já, en ráðlagt er að nota hágæða rakakrem og olíulausar snyrtivörur. Einnig skal nota sólarvörn SPF 15 eða hærri ef viðkomandi er í sól í langan tíma. Til að hylja rauð svæði eða roða skal nota grænan hyljara.

3. Spurning: Getur eitthvað valdið því að rósroðinn versni?

• Svar: Vitað er að ákveðnir hlutir auka rósroða. Um er að ræða heita drykki, áfengi, sterkt kryddaðan mat, mjög mikinn hita/ mjög mikinn kulda og stress.

Höfundur

Dr Christophe HSU – húðsjúkdómafræðingur, Genf, Sviss

National Skin Centre. Singapore

© 2009

Inngangur

Español Italiano Português English Deutsch 日本語 Français